Przemiana materii to jeden z najważniejszych procesów, jaki zachodzi w organizmie człowieka. Metabolizm w momencie, gdy jest spowolniony spala mniej kalorii niż powinien a to prowadzi do niezużytkowanej reszty energii, co w konsekwencji powoduje odkładanie się tkanki tłuszczowej.
Podstawowa przemiana materii (PPM)
Podstawowa Przemiana Materii (PPM) jest to ilość energii, jaką należy dostarczyć organizmowi, aby zapewnić prawidłowe działanie narządów wewnętrznych. Energia ta jest zużywana m.in. na oddychanie, pracę serca, odbudowę i wzrost komórek. Podstawowa przemiana materii może stanowić od 50-70% całkowitej przemiany materii. PPM mierzy się w kilokaloriach (kcal). Podstawowa Przemiana Materii stanowi około 50-70% dobowego wydatku energetycznego człowieka. Wysokość wartości PPM uzależniona jest przede wszystkim od masy ciała, wzrostu, ale także wieku, płci oraz stanu fizjologicznego. Takim stanem jest np. wzrost temperatury w chorobie. Wówczas PPM wzrosnąć może nawet o 12%. Podstawowa przemiana materii zmienia się wraz z upływającym wiekiem człowieka. Najwyższy poziom uzyskuje w okresie dojrzewania. Począwszy od 21. roku życia, co 10 lat wartości PPM spada o 2%, a znacząco maleje po trzydziestym roku życia, natomiast drastycznie sytuacja zmienia się u osób starszych.
Są składniki, które przyspieszają metabolizm, wśród nich najbardziej pożądane są białka, które zwiększają PPM aż o 25%, tłuszcze przyspieszają 5-10%, a węglowodany o 6%.
Cholina pobudza metabolizm
W celu przyspieszenia metabolizmu najlepiej wybierać produkty obfitujące w węglowodany złożone. Najlepiej spożywać pieczywo pełnoziarniste z dodatkiem wędliny i białych serów oraz płatki owsiane przygotowane na mleku. Takie poranne przekąski posiadają niski indeks glikemiczny i zwiększoną zawartość błonnika, dzięki czemu nasz organizm jest nasycony na dłuższy czas.
Ważną w naszym organizmie funkcję pełni cholina – inaczej witamina B4, która jest cenna dla wątroby. Bierze ona udział w rozwoju mózgu i układu nerwowego. Tak samo jak kwas foliowy, zapobiega defektom mózgu oraz odpowiada za jego pracę. Innym miejscem występowania choliny są fosfolipidy, a konkretnie lecytyna, która pełni ważną rolę w funkcjonowaniu błon komórkowych, m.in. komórek nerwowych.
Cholina uczestniczy również w tworzeniu oraz utrzymywaniu prawidłowej struktury komórek, kontrolowaniu funkcji mięśni, układu oddechowego, czynności serca oraz pracy mózgu związanej z pamięcią. Badania wykazują, że cholina wpływa na poprawę długotrwałej pamięci. Dieta jajeczna, zawierająca dużą ilość przyswajalnej choliny może ograniczać ryzyko wystąpienia demencji w starszym wieku. Przeciwdziała także otępieniu, które jest charakterystycznym objawem choroby Alzheimera. Przypisuje się jej również dobroczynne działanie w zmniejszaniu ryzyka rozwoju chorób nowotworowych.
Oprócz tego, cholina bierze udział w regulacji gospodarki lipidowej, a zwłaszcza korzystnie wpływa na pracę wątroby. Zalecana jest szczególnie w stanach przeciążenia wątroby w wyniku stosowania nieprawidłowej, ciężkostrawnej diety, alkoholu czy leków. Czyli zwłaszcza jest potrzebna osobom w starszym wieku, gdy wszelkie naturalne procesy metaboliczne i ogólne systematycznie zwalniają. Trzeba im pomóc pozostać na tym samym lub zbliżonym poziomie, by np. samopoczucie nie spadało.
Cholina – skutki i objawy niedoboru i nadmiaru
Niedobory choliny prowadzą do nadmiernego gromadzenia się cholesterolu i triglicerydów w wątrobie, a dalej do jej stłuszczenia. Zapotrzebowanie na cholinę wzrasta w przypadkach częstego rozdrażnienia i wzmożonego napięcia nerwowego oraz w przypadku nadużywania alkoholu. Może się objawiać stanami lękowymi, dolegliwościami sercowymi, bólami głowy, a także zaparciami. Osłabienie funkcji jego układu trawiennego i odpornościowego, czasami przekładają się na zaburzenia rozwoju intelektualnego w starszym wieku.
Niekorzystne jest też nadmierne spożycie choliny. Może też powodować spadek ciśnienia tętniczego krwi, wzrost potliwości, mdłości, a nawet występowanie biegunek.
Źródła występowania choliny
Głównymi źródłami choliny są jaja kurze, wątroba drobiowa, wieprzowa. W sytuacji, gdy ograniczamy spożywanie jej w obawie przed cholesterolem może to prowadzić do niedoboru choliny. Cholina znajduje się również w mięsie wołowym, w roślinach – w kiełkach pszenicy czy suchych nasionach roślin strączkowych, orzechach oraz rybach.
