Odleżyny to jeden z poważniejszych problemów, który dotyka głównie osoby obłożnie chore. Bywają sytuacje, że podczas jednej nocy bez zmiany pozycji ciała chorego może pojawić się zaczerwienienie, a nawet rana. Odleżyny to nic innego jak uszkodzenie naskórka oraz znajdujących się pod nią tkanek i kości. Powstają z powodu długotrwałego ucisku, który hamuje prawidłowy przepływ krwi.
Odleżyny powstają na skutek:
➡niedokrwienia
➡niedotlenienia
➡niedożywienia tkanek
W jakich miejscach najczęściej dochodzi do pojawienia się odleżyn?
- ➡w okolicy kości krzyżowej i na pośladkach,
- ➡na piętach i kostkach,
- ➡na łopatkach,
- ➡na łokciach,
- ➡na potylicy.
Stopnie odleżyn:
Odleżyny klasyfikuje się wg stopnia zaawansowania, a także ryzyka wystąpienia. Wyznacza je popularna skala Torrance’a.
- I stopień – zaczerwienienie blednące po lekkim ucisku,
- II stopień – zaczerwienienie, które nie blednie ani wskutek ucisku, ani po zniesieniu ucisku. Pojawia się obrzęk, uszkodzenie naskórka i pęcherze,
- III stopień – skóra uszkodzona, aż do tkanki podskórnej. Dno rany wypełnione jest żółtą masą rozpadających się tkanek lub czerwoną ziarniną. Dookoła odleżyny widoczne jest zaczerwienienie i obrzęk,
- IV stopień – uszkodzenie atakuje tkankę podskórną. Dno rany staje się czarne (wskazuje to martwicę),
- V stopień – martwica atakuje powięzi, mięśnie, stawy a na koniec kości. Dno rany jest czarne.
Leczenie odleżyny uzależnione jest od stopnia zaawansowania. W jednym przypadku sprawdzi się maść lub plaster, ale w innym może dojść do inwazyjnego, chirurgicznego oczyszczenia martwej tkanki.
Maść na odleżyny:
We wczesnym stadium leczenie odleżyn jest proste, a to dlatego, że nie dochodzi do sytuacji sączenia się z ran. Na rynku dostępnych jest wiele maści na odleżyny. Różnią się one składem, ale substancjami kluczowymi, które się w nich znajdują zawsze są:
- ☑tlenek cynku,
- ☑lanolina,
- ☑żel aloesowy,
- ☑D-panthenol,
- ☑witamina E,
- ☑wyciągi z nagietka lekarskiego, rumianku czy oczaru wirginijskiego.
Plastry na odleżyny:
Plastry sprawdzają się w bardziej zaawansowanych przypadkach.
Hydrożelowe plastry pomagają utrzymać odpowiednią wilgotność rany. Tworzy odpowiednie środowisko do jej poczyszczenia i pozbycia się tkanki martwej,
Plastry na odleżyny ze srebrem aktywnym działają bakteriobójczo, dodatkowo hamują wysięk,
Chłonne opatrunki na odleżyny pochłaniają kilkadziesiąt razy więcej wysięku, niż same ważą. Wśród nich wymienić można takie opatrunki na odleżyny jak:
– opatrunki na odleżyny alginianowe, bazujące na substancji pozyskiwanej z morskich glonów. Mają postać miękkich włókien, dopasowujących się do rany,
– opatrunki na odleżyny hydrowłókniste (hydrofibre), podobnie jak alginianowe, tworzą żel w kontakcie z wysiękiem. Stosowane są do dużych, sączących, zakażonych ran. Mają postać specjalnych taśm,
– opatrunki na odleżyny hydropolimerowe (tkankowe) to specjalne pianki, wchłaniające wysięk i ochraniające ranę przed zewnętrznymi zanieczyszczeniami.
Najlepiej jest zapobiegać odleżynom poprzez jak najczęstszą zmianą pozycji leżącego – przynajmniej co 4 godziny. Dodatkowo warto stosować specjalne materace przeciwodleżynowe oraz wałki, które podkłada się pod nogi, kręgosłup i inne miejsca, które narażone są na odleżyny. Wałek powoduje uniesienie danej partii ciała, co zmniejsza szansę na rany w danym miejscu.
